معاون پژوهشی«ایسپا»: نظرسنجی آمده تا از داخل ماشین مردم را ارزیابی نکنند/ کاهش پنهانکاری مردم در بیان نگرشهای سیاسی
تاریخ انتشار: ۵ خرداد ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۰۳۴۷۴۰
به گزارش گروه دیگر رسانههای خبرگزاری فارس، روزنامه فرهیختگان گفتوگویی با سالار کاشانی، معاون پژوهشی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) انجام داده است که بخشهای مهم آن در ادامه میآید.
اولین نظرسنجیها در ایران
- تا آنجا که من میدانم سابقه اولین نظرسنجیها در ایران برمیگردد به اواخر دهه چهل و اوایل دهه پنجاه شمسی.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
- از آن زمان عدهای در ایران به این نکته پی بردند که برای فهم جامعه ایران و همینطور برای اداره آن ضروری است بفهمیم در ذهن عموم مردم درباره خودشان، زندگیشان، نظام سیاسی و اقتصادیشان چه میگذرد.
نظرسنجیها معجزه نمیکنند
- نظرسنجیها معجزه نمیکنند، فقط در یک زمان و شرایط خاص تصویری از افکار یک جمعیت بزرگ نشان میدهند که با چشم غیرمسلح نمیتوان آن را دید.
- در یک جامعه بزرگ چندمیلیونی با یک دولت متمرکز امکان مشاهده و درک مستقیم افکار و ارزیابیها و ارزشها و آرزوهای مردم وجود ندارد.
نظرسنجی آمده تا از داخل ماشین مردم را ارزیابی نکنند
- نمیشود شما از پشت شیشه اتومبیلتان هر روز از خانه تا محل کار به مردم نگاه کنید و بفهمید توی سر مردم چه میگذرد یا چطور فکر میکنند.
- کسی که چنین تصوری دارد یقینا دارد اشتباه میکند. دیدن و فهمیدن این تصویر بزرگ با نظرسنجی امکانپذیر است.
نظرسنجیها ابزار کار سیاستگذاران هستند
- نظرسنجی به خودی خود قرار نیست تاریخ را عوض کند یا اساسا چیزی را تغییر دهد.
- نظرسنجیها ابزار کار سیاستگذاران و جامعهشناسان هستند. سیاستگذاری که برای بیشینه کردن خیر عمومی کار میکند، میتواند با دیدن آن تصویر به اتخاذ تصمیماتی کمک کند که دستکم جلوی وقوع فجایع را میگیرند.
- در غیر این صورت، اگر سیستمی نباشد که به این تصویر از جامعه اهمیت بدهد، اگر آدمهایی نباشند که این تصویر را درست تفسیر کنند و از آن برای تصمیمگیری و برنامهریزی درست استفاده کنند، نظرسنجی به هیچ کاری نمیآید.
شاهد کاهش پنهانکاری مردم در بیان افکار و نگرشهای سیاسیشان هستیم
- یکی از خصوصیات شرایط و عادتهای ذهنی ایرانیان که انجام نظرسنجیهای دقیق را در ایران کمی دشوارتر از سایر جوامع میکند، تمایل بیشتر برخی اقشار جامعه ایران به پنهانکاری خصوصا درمورد مسائل شخصی، سیاسی و اقتصادی است.
- این میل به پنهانکاری البته همیشه ثابت نبوده و مثلا در سالهای اخیر به طرز محسوسی شاهد کاهش پنهانکاری مردم بهخصوص در بیان افکار و نگرشهای سیاسیشان هستیم.
گام بزرگ به سوی کاهش تنشهای اجتماعی
- نظرسنجیها میتوانند به ما یادآوری کنند که همه مثل ما دنیا را نمیبینند و ما به اتفاق آدمهای اطرافمان همیشه معدل و نماینده جامعه نیستیم.
- این بهویژه برای اقشار قدرتمند و ثروتمند که عادت دارند دنیا را همیشه از زاویه دید خودشان ببینند و گمان میکنند این زاویه دید طبیعی و بدیهی است، میتواند آموزنده و مفید باشد.
- اگر نظرسنجیها بتوانند فقط فهم همین نکته را برای مردم آسانتر کنند که دیگرانی متفاوت از ما وجود دارند (چه در اقلیت باشند، چه اکثریت) و آنها هم جزئی از همین جامعهاند و به اندازه ما حق شهروندی دارند، به نظر من گام بزرگی به سوی کاهش تنشهای اجتماعی است.
نظرسنجیها در این دو موقعیت خیلی بیشتر دیده میشوند
- نظرسنجیها در دو موقعیت خیلی بیشتر دیده میشوند: یکی آنجایی که سرمایهگذاران، تولیدکنندگان و توزیعکنندگان کالاها چشمشان به جیب مردم است؛ یکی هم آنجا که سیاستمداران چشمشان به رأی مردم.
- در این موقعیتهاست که توجه به نظر مردم برای این دو گروه تاثیرگذار و قدرتمند ضرورت پیدا میکند.
انتهای پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: نظرسنجی انتخابات ریاست جمهوری نگرش جامعه پنهانکاری سیاسی افکار عمومی نظرسنجی ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۰۳۴۷۴۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فقر پژوهش در حوزه خشونت سیاسی
به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، خشونت سیاسی پدیده عام اجتماعی است که هم میتوان سیر تاریخی آن را جستجو کرد و هم تنوع آن را در اجتماعات و جوامع گوناگون یافت.
حسین نورینیا (عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی) در مقالهای با عنوان «فقر پژوهش در حوزه خشونت سیاسی در ایران» به این موضوع اشاره میکند که ایران در این زمینه مستثنا نیست و خشونت سیاسی را میتوان با شکلگیری دولت در ایران پی گرفت و روند تغییرات تحولات آن را شناسایی کرد و انواع آن را معرفی نمود و چرایی و چگونگی آن را کاوید.
* تعریف خشونت
به زعم این پژوهشگر خشونت، هر نوع رفتار برنامهریزی شده اعم از فیزیکی و غیرفیزیکی با بهرهگیری از وسایل (به معنای وسایل مادی و غیرمادی) است که معمولا در جهت حذف دیگری و رقیب مورد استفاده قرار میگیرد.
این استاد جامعه شناسی توضیح میدهد که این حذف میتواند از حذف نسبی و اثرگذاری بر فرد و یا جامعه تا حذف فیزیکی به طور کامل و نیز حذف مناسبات پیشین و در انداختن مناسبات نوین را شامل شود.
* نخستین پژوهش در حوزه خشونت سیاسی
نورینیا در این پژوهش مینویسد:نخستین تلاش پژوهشی برای فهم خشونت سیاسی در ایران کار فرهاد کاظمی است که به زبان انگلیسی در نشریه «مطالعات ایرانی» دانشگاه کمبریج در سال ۱۹۷ به چاپ رسید. او در آن مقاله با عنوان «نشانگرهای اقتصادی و خشونت سیاسی در ایران طی سالهای ۱۹۴۶-۱۹۶۸» رابطه شاخص اقتصادیتراز پرداختها و ترکیب آن با شاخص هزینه زندگی را با خشونت سیاسی اندازهگیری کرد.
این پژوهشگر مینویسد: کاظمی برای این منظور موارد خشونت سیاسی طی سالهای مورد بررسی را از روزنامه اطلاعات گردآوری کرده بود و با بررسی آماری همبستگی بین این دو داده به این نتیجه رسید که ۲ درصد از تغییرات خشونت سیاسی با تراز پرداختها و شاخص هزینة زندگی توضیح داده میشود.
* رابطه خشونت با توسعه
این پژوهش بیان میکند که از بین تمام پایاننامههای حوزه خشونت سیاسی، تنها ۶ پایاننامه در رشته علوم اجتماعی و جامعهشناسی تدوین شده است که فقط ۲ پایاننامه مربوط به مقطع دکتری است که یکی از آنها به پتانسیل اعتراض سیاسی را بررسی کرده و دیگری هم پیامدهای خشونت سیاسی را مورد توجه قرار داده است.
باید خشونت کنترل شود تا توسعه شکل گیردنورینیا در ادامه این پژوهش توضیح میدهد که این در صورتی است که از یک سو، خشونت سیاسی یکی از مهمترین مسائل اجتماعی ایران بویژه در دوران معاصر است و از سوی دیگر، خشونت سیاسی یکی از موانع اساسی توسعه پایدار محسوب میشود و به قول نورث باید خشونت کنترل شود تا توسعه شکل گیرد. بنابر این، مطالعه خشونت سیاسی باید در دستور کار جامعهشناسی قرار گیرد.
* ویژگیهای خشونت سیاسی در ایران پیش از مشروطه
این پژوهش به این مهم اشاره میکند که استخراج ویژگیهای خشونت سیاسی در ایران پیش از مشروطه با در نظر گرفتن این فرض که تمام دوران پیش از مشروطه با همه افت و خیزهای اجتماعی و سیاسیاش، به جهت جای گرفتن در دوران بلند «قدیم» از یک الگوی مشابه در هر دو سوی نظام سیاسی و افراد و گروههای معارض و مخالفان پیروی میکرد.
این استاد جامعهشناسی در ادامه مینویسد؛ در این میان اشاره به «نامه تنسر» به جای مانده از دوران ساسانیان و «سیاستنامه» خواجه نظامالملک در قرن پنجم هجری، پیوند عمیق این دو دوره ـ با فاصله بیش از ۶۰۰ سال ـ را در موضوع مورد بررسی به خوبی نشان میدهد که تا پیروزی مشروطه و در انداختن حکومت قانون تداوم داشت.
* ویژگیهای خشونت سیاسی در ایران پس از مشروطه
نورینیا توضیح میدهد که استخراج ویژگیهای خشونت سیاسی در ایران پس از مشروطه با در نظر گرفتن دورههای استقرار اولیه مشروطه، حکومت پهلوی اول، دوران نخست حکومت پهلوی دوم و دوران پس از کودتای ۲۸ مرداد تا انقلاب اسلامی، و شکلگیری گام به گام خشونت ایدئولوژیک.
تمایزات خشونت سیاسی در دو دوران پیش و پس از مشروطه در ایران، با تمایزات اجتماعی ناشی از مواجهه ایران با تمدن غرب و ورود ایران به دنیای «جدید» همزمان و هماهنگ استدر این مقاله آمده است که در کنار خشونت نظام سیاسی که در طول این دوران، فراتر از قانون مشروطه رقم خورد و در سه دوره کوتاه محمدعلی شاهی، نیمه دوم رضا شاهی و نیمه دوم محمدرضا شاهی که شکل و محتوایی استبدادی به خود گرفت، دو جریان عمده خشونتگرا را در بین گروههای سیاسی میتوان شناسایی کرد که یکی اسلامگرا و دیگری مارکسیسمگرا بود و هر دو ریشه در مبارزات مشروطه داشتند.
این پژوهشگر مینویسد: این دو جریان در طول دوران پس از مشروطه به شیوههای مختلف در نظر و عمل، در قالب گروههای گوناگون، خشونت سیاسی را ترویج کردند.
این نویسنده در ادامه به این مهم اشاره میکند که روند خشونتورزی خونبار این گروهها از ترور و بمبگذاری و رویایی مسلحانه در دوران مشروطه، به مبارزه مسلحانه تمام عیار انجامید و اوج خود را در حمله چریکهای فدایی خلق به پاسگاه سیاهکل به نمایش گذاشت و یک دهه این نزاع خونین را مبتنی بر تحلیل ایدئولوژیک از تحولات تاریخی ایران و نیز فهم ایدئولوژیک از موقعیت کنونی و ارتقای مبارزه مسلحانه به عنوان استراتژی و چشم بستن به روی تمام تحولات اقتصادی و اجتماعی در جامعه ایران تداوم بخشید.
* تمایزات خشونت سیاسی در دو دوران پیش و پس از مشروطه در ایران
در این پژوهش آمده است که تمایزات خشونت سیاسی در دو دوران پیش و پس از مشروطه در ایران، با تمایزات اجتماعی ناشی از مواجهه ایران با تمدن غرب و ورود ایران به دنیای «جدید» همزمان و هماهنگ است.
نورینیا مینویسد: روند تحولات اجتماعی در ایران که هر چند پیش از مشروطه آغاز شده بود، ولی با مشروطه دارای گرانیگاه قابل اتکا شد، مناسبات اجتماعی ایران را رفته رفته تغییر داد و از دنیای «قدیم» فاصله گرفت.
به زعم این پژوهشگر جایگیر شدن ایده تفکیک قوا، ورود قانون به عنوان قاعده رسمی انتظام بخش روابط اجتماعی، سر برآوردن سازمانهای نوین بروکراتیک، شکلگیری هویتهای اکتسابی و فرا رفتن نقشهای محقق، تضعیف شیوه زندگی کوچندگی که تا پیش از آن تا نزدیک ۴۰ درصد جمعیت ایران را به خود اختصاص داده بود، ورود مناسبات سرمایهداری و کالایی شدن کشاورزی، شکلگیری نهادهای جدید، کاهش مرگ و میر ناشی از بیماری و افزایش جمعیت، افزایش میزان و سطح سواد، ایجاد زیرساختهای ارتباطی و گسترش آن تا روستاهای دور افتاده، گسترش خدمات ضروری زندگی نوین، چهره ایران را چنان تغییر داد که خود را در خشونت سیاسی نیز بازتولید کرد.
بدینترتیب نتایج این پژوهش نشان میدهد که عمدهترین تغییر در خشونت سیاسی را از یک سو میتوان در گروههای هدف جست که این افراد و گروهها پیش از مشروطه شامل مخالفان پادشاه و جانشینان احتمالی و سرکشان منطقهای میشد که اساس روابط میان آنان بر اساس روابط خویشاوندی و ایلی و طایفهای مبتنی بر نقشهای محول و هویتهای انتسابی بوده است.
و در نهایت پس از مشروطه شامل افراد و گروههای سیاسی بر اساس روابط رسمی مبتنی بر نقشهای محقق و هویتهای اکتسابی بود؛ و از سوی دیگر، پیش از مشروطه، خشونت سیاسی همراه با تداوم و تثبیت مناسبات اجتماعی و سیاسی موجود و پس از مشروطه با هدف تغییر مناسبات موجود و در انداختن مناسبات مبتنی بر ایدئولوژیهای سیاسی بود.
گفتنی است این مقاله در ششمین همایش پژوهش اجتماعی در جامعه ایران که توسط انجمن جامعهشناسی ایران اسفند ۱۴۰۲ برگزار شد، ارائه شده است.
انتهای پیام/